Wanneer u op reis gaat, dan kunnen er zich een aantal heel vervelende aandoeningen voordoen. Deze aandoeningen zijn niet ernstig, maar kunnen uw vakantie grondig bederven. Gelukkig valt er veel aan te doen, zowel preventief als op het moment zelf.
In dit artikel bespreken we reisziekte, mogelijke bijwerkingen van malariapillen en reizigersdiarree.

Onder reisziekte, of bewegingsziekte verstaan we zowel wagenziekte als luchtziekte en zeeziekte. Alle drie ontstaan ze door hetzelfde verschijnsel, een bewegend vervoermiddel waarvan uw evenwichtsorgaan behoorlijk in de war kan raken. Met als gevolg misselijkheid en overgeven. Het goede nieuws is dat de reisziekte minder wordt, zodra de reis voorbij is.

Onze hersenen krijgen informatie over onze locatie van onze ogen, onze spieren en gewrichten en ons evenwichtsorgaan. Als u in een bewegend voertuig zit, dat u niet zelf bestuurt, dan raken uw hersenen in de war door tegenstrijdige informatie. Om aan te geven dat iets niet goed gaat, geven ze het signaal ‘braken’ aan uw maag.

Reisziekte is de verzamelnaam van drie vormen;

• Wagenziekte: hier hebben mensen vaak last van op lange autoritten.
• Luchtziekte: in het vliegtuig kunnen mensen door luchtdrukverschil, turbulentie en het opstijgen en landen zich behoorlijk ziek voelen.
• Zeeziekte: iedereen kent de term ‘zeebenen’ wel. Mocht u die niet hebben, dan kan dat constante deinen op de golven, verergerend als de wind opsteekt, u behoorlijk misselijk maken.

Reisziekte begint vaak met duizeligheid, gapen en/of hoofdpijn, waarna een gevoel van misselijkheid op komt zetten, en hierdoor kunt u gaan overgeven. Ook zweten is een veel voorkomend symptoom van reisziekte. Het is goed mogelijk dat u maar een deel van deze symptomen ervaart.

Als u van uzelf weet dat u last kunt krijgen van reisziekte, dan zijn er een aantal preventieve maatregelen die u kunt nemen:

• De allerbeste remedies zijn: zelf aan het stuur zitten, of slapen. In alle gevallen waarin dat niet mogelijk is:
• Zorg ervoor dat u voorafgaand aan de reis een lichte maaltijd genomen heeft. Als u niet eet, kunt u juist daardoor ziek worden, en vet eten wordt slecht verdragen bij reisziekte.
• Tijdens lange reizen is het verstandig om een ritme aan te houden van drie keer per dag een lichte maaltijd. •Overweeg ook om gemberpoeder of gemberthee te nemen. Dit is een heel goed middel voor een maag die van streek is.
• Drink geen alcohol.
• In de auto of bus kunt u het beste voorin zitten, en niet achteruit rijden. Op de boot kunt het beste op het achterdek zitten, en bij een vliegreis in de buurt van de vleugels.
• Ga niet lezen, schrijven of internetten tijdens het rijden. Daar kunt u juist misselijk van worden. Het is beter om u te oriënteren op de horizon en daardoor de verwarring van uw hersenen tegen te werken.
• Zorg voor frisse, koele ventilatie.

Als u op vakantie gaat naar landen waar het risico op malaria bestaat, krijgt u hoogstwaarschijnlijk malariapillen geadviseerd. Hier zijn een aantal verschillende middelen voor, afhankelijk van uw reisbestemming en uw persoonlijke omstandigheden. Hoewel er veel bijwerkingen bekend zijn van malariapillen, is dit nog altijd een stuk minder ernstig dan de ziekte malaria zelf.

Malaria is een ziekte die voorkomt in de (sub-)tropen. Het wordt veroorzaakt door parasieten. Besmetting vindt plaats door muggensteken. Malaria veroorzaakt koorts, hoofdpijn, koude rillingen en spierpijn. Malaria kan ook dodelijk zijn, en om die reden zijn de eventuele bijwerkingen van malariapillen te verkiezen boven het risico van besmetting met malaria. Er zijn diverse soorten middelen tegen malaria, die op diverse gebieden werkzaam zijn. De werking van de middelen is gericht op het doden van de malariaparasieten, het bestrijden van koorts en het voorkomen van malaria-aanvallen. De keuze van het middel hangt meestal af van eventuele lokale resistentie van de parasieten. Veel voorkomende bijwerkingen van malariapillen zijn oorsuizen, duizeligheid, hoofdpijn, hypoglykemie (te laag glucosegehalte in het bloed), huiduitslag, jeuk en oedeem op de oogleden. Minder vaak komen bijwerkingen als braken, diarree, slapeloosheid of juist slaperigheid, en hoesten voor.

Malariapillen worden gegeven als kuur. Het is belangrijk dat u deze kuur afmaakt. Als u binnen een uur na het innemen van uw malariapillen moet braken, of als u veel diarree krijgt, neem dan contact op met uw arts. Het volstaat niet om een nieuwe pil in te nemen om de uitgebraakte pil te vervangen, omdat het een kuur betreft. U blijft een pil tekort komen, en dat moet aangevuld worden. Verder is het van groot belang dat u uw vochtinname aanpast. Als u braakt of diarree heeft, verliest u veel vocht. Dit moet aangevuld worden. Helaas kan er niet veel gedaan worden aan het voorkomen van de bijwerkingen. Het hoort erbij, en niet innemen van malariapillen is echt niet verstandig. Malaria kan zeer ernstige gevolgen hebben.

Er is niets vervelender dan diarree op vakantie. Dit wordt meestal veroorzaakt door een besmetting met een bacterie, een virus of protozoa. U loopt meer risico op besmetting door:

• Voedsel. Denk daarbij aan ongewassen groente en fruit, rauwe melkproducten (kaassoorten, ongepasteuriseerde melk, roomijs), onhygiënisch bereide schaal- en schelpdieren, rauw of niet helemaal gaar vlees.
• Besmet water of water dat niet voor consumptie bedoeld is.
• Ook insecten kunnen bacteriën of virussen overbrengen. Wees op uw hoede voor bijvoorbeeld vliegen en muggen.
• Contact met de ontlasting of het speeksel van iemand die diarree heeft. Dit kan komen door slechte hygiëne van degene die ziek is, maar ook door minder goed onderhouden toiletten en wasgelegenheden.

Doordat de darmwand is aangetast of zelfs ontstoken door de bacterie of het virus, kunnen uw darmen hun werk niet meer zo goed doen. Een belangrijke functie van de darmen is om de ontlasting in te dikken. Deze functie is in het geval van diarree verstoord. Er wordt minder vocht aan het voedsel onttrokken. Bovendien verliest de ontstoken darmwand vocht. Ook zal het voedsel sneller dan normaal door de darm heen gaan en zullen uw darmen de voor u zo belangrijke voedingsstoffen niet goed kunnen opnemen uit het eten.

Reizigersdiarree wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een infectie in de darmen, meestal als gevolg van een besmetting met een bacterie, een virus of protozoa. Dit vindt gewoonlijk plaats in de eerste dagen van uw vakantie. Reizigersdiarree treedt altijd plotseling op en duurt meestal een paar dagen. De verschijnselen zijn drie of vier per dag dunne ontlasting met vaak darmkrampen, misselijkheid en soms koorts.

Voorzorgsmaatregelen: De belangrijkste adviezen om het risico op reisdiarree te verkleinen hebben te maken met hygiëne:

• Als u op straat iets bij een stalletje haalt, let er dan op dat het gloeiend heet is, of gedroogd. Maar nog beter is het om de etenswaren zelf te schillen.
• Vermijd koude, rauwe en ongepasteuriseerde etenswaren.
• Vermijd schaaldieren zoals oesters, kreeft en garnalen.
• Let op dat vlees, zoals hamburgers en saté, goed gaar is.
• Informeer uzelf over de kwaliteit van het drinkwater in het land van bestemming. Gebruik bij twijfel alleen water uit flessen met verzegelde dop, en doe dit ook bij het tandenpoetsen.
• Was altijd uw handen na toiletbezoek, voor het koken en voor het eten.

Als u al reizigersdiarree hebt is het belangrijk dat u voldoende vocht binnenkrijgt. Zoals hiervoor al beschreven is, zijn uw darmen niet meer goed in staat om vocht uit uw eten te halen, waardoor u ernstige uitdrogingsverschijnselen kunt krijgen. Zorg daarom dat u veel drinkt om het vochtgehalte snel weer te kunnen aanvullen! Let erop dat u (of uw eventuele zieke reisgenoot) regelmatig blijft plassen. Als u langer dan 24 uur niet of nauwelijks geplast heeft, is het mogelijk dat uw nieren niet goed functioneren. Neem in dat geval met spoed contact op met een arts.

Let op: als u medicijnen gebruikt, en hieronder valt ook de anticonceptiepil, dan kan de werking daarvan door de diarree en het eventuele overgeven sterk verminderd zijn. Uw darmen nemen de medicijnstoffen niet of minder op. Neem ook dan contact op met uw arts om eventueel maatregelen te nemen. Het is bijvoorbeeld bekend dat, als u aan diabetes mellitus leidt, uw diabetes hierdoor ontregeld kan raken.

Als u koorts of bloed in de ontlasting heeft, dan is het verstandig om een arts te raadplegen. Het kan een bacteriële diarree zijn, waar een antibioticakuur voor nodig is. Ook als uw diarree na terugkeer langer dan een week aanhoudt, is het verstandig om naar uw huisarts te gaan.

Als u, of een van uw reisgenoten diarree heeft, is het heel belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Probeer hierbij koffie en alcohol te vermijden omdat deze dranken juist vocht onttrekken aan uw lichaam. Mocht de diarree erg lang (langer dan 5 dagen) aanhouden, haal dan ORS bij de plaatselijke drogist of apotheek. De afkorting staat voor Oral Rehydration Solution, en het is een vochtaanvulling. (Haal ORS zodra je denkt dat je het hebt, wacht geen 5 dagen. Het bestaat uit een mengsel van zout en suiker dat u kunt oplossen in water.

Als u erg veel last heeft van de constante toiletbezoeken, dan is er ook in de vrije verkoop, onder diverse merknamen, Loperamide(-oxide) verkrijgbaar. Mocht dit na 48 uur nog geen effect hebben, staak dan het gebruik en ga naar een arts.Gebruik niet te snel loperamide, het lichaam wordt juist van de ziektemaker verlost door frequente stoelgang).