Osteoporose, ook wel botontkalking genoemd, is een aandoening waarbij er meer botweefsel wordt afgebroken dan er wordt aangemaakt. Hierdoor verliezen de botten hun stevigheid en neemt de kans op botbreuken en het inzakken van de rugwervels toe.

Osteoporose komt vaker voor bij oudere mensen. Naar mate de leeftijd vordert, verschuift de balans tussen botaanmaak en -afbraak. Vrouwen in of na de overgang zijn extra gevoelig voor osteoporose: door de afname van het oestrogeenhormoon wordt er bij hen meer botweefsel afgebroken. Andere oorzaken van primaire osteoporose zijn bijvoorbeeld:

• Een te eenzijdig eetpatroon (te weinig calciumrijke producten);
• Te weinig beweging;
• Gebrek aan zonlicht. Het lichaam maakt het lichaam vitamine D aan onder invloed van zonlicht, en vitamine D is nodig voor een goede opname van calcium uit voeding.

Ook een bepaalde lichamelijke aandoening of het gebruik van medicijnen kunnen osteoporose veroorzaken. Als deze factoren de oorzaak zijn van botontkalking, wordt dit secundaire osteoporose genoemd.

Broze botten breken sneller, soms zelfs zonder aanwijsbare oorzaak. Ook kunnen de rugwervels inzakken. Dit gaat gepaard met rugpijn, een kromme rug of het afnemen van de lichaamslengte ('krimpen'). Ook spierpijn, zenuwpijn en orgaanklachten kunnen voorkomen als gevolg van de veranderde lichaamshouding. Een arts kan de botdichtheid meten om osteoporose vast te stellen.

Een gezond voedingspatroon met veel calcium (zuivel, noten, groenten) in combinatie met genoeg beweging in de buitenlucht kan botontkalking helpen te voorkomen. Een supplement met calcium en/of vitamine D3 kan preventief werken, maar wordt ook gebruikt als aanvullende behandeling bij bestaande osteoporose. Bij botontkalking kan een arts botontkalking medicijnen op basis van bisfosfonaten voorschrijven. Deze geneesmiddelen zorgen ervoor dat de botmassa toeneemt.