Rosacea is een veelvoorkomende chronische huidaandoening. Het wordt gekenmerkt door felrode plekken op de wangen en neus. Rosacea is niet besmettelijk.

Rosacea lijkt op acne, maar heeft hier niks mee te maken. Het is een chronische huidaandoening waarbij er vooral op de wangen, neus en voorhoofd felrode vlekken zichtbaar zijn.

Rosacea komt vooral voor bij mensen met een lichte huid en betekent letterlijk ‘rood als een roos’. Naast rode vlekjes kunnen er bultjes, puistjes en bloedvaatjes zichtbaar zijn.
Daarnaast blozen mensen met rosacea vaker. Rosacea komt vooral voor bij vrouwen tussen de 30 en 50 jaar.

De oorzaken van rosacea zijn niet bekend, wel bestaan er een aantal theorieën over. Zo is het mogelijk dat de bloedvaatjes in het gezicht extra verwijd zijn doordat er meer bloed naar toe stroomt of kan het een gevolg zijn van een reactie van de bloedvaatjes op prikkels van binnen- of buitenaf. Hierdoor staat het bloed stil, wat tot een ontsteking en vervolgens rosacea leidt.

Een andere theorie is dat als gevolg van een bepaalde huidsamenstelling een huidbacterie die normaal gesproken nooit problemen geeft, zich ineens aanzienlijk vermenigvuldigt en de ontstekingsreactie verergert of in stand houdt.

Tot slot is uit onderzoek gebleken dat rosacea mogelijk een relatie heeft met diabetes type 1 en andere auto-immuunziekten. Rosacea is echter geen gevolg van slechte hygiëne en is niet besmettelijk.

We weten wel dat er een aantal factoren zijn die rosacea verergeren, zoals:

Voeding en alcohol
Het effect van alcohol op de huid is een verwijding van de bloedvaatjes. Hetzelfde geldt voor sterk gekruide (pittige) of warme voedingsmiddelen, zoals warme soep.
Doordat de neus van mensen die lijden aan rosacea vaak felrood en een beetje opgezet is, worden deze mensen vaak aangezien voor alcoholist met een zogenaamde ‘drankneus’;

Bepaalde medicijnen
Medicijnen die de bloedvaatjes verwijden, kunnen bestaande rosacea verergeren.
Deze medicijnen worden vooral voorgeschreven aan oudere mensen waarvan de bloedvaten vernauwd zijn. Ook corticosteroïd-bevattende middelen (zoals hydrocortison of triamcinolon), verergeren rosacea.

Tevens kan er na langdurig gebruik van corticosteroïden een op acne lijkende huidafwijking ontstaan, genaamd ‘steroid-acne’. Ook medicijnen tegen een hoge bloeddruk (ACE-remmers, calciumantagonisten) en hartmedicijnen (nitraten) kunnen de klachten verergeren;

Klimaat en temperatuur
Rosacea is vaak zichtbaarder en in ergere mate aanwezig in de winter. Veel mensen met rosacea merken een verbetering van de huid in de zomer, echter bij anderen zijn de huidklachten dan juist erger. Reden hiervoor is waarschijnlijk de overgang van koud naar warm, waardoor de bloedvaten verwijden. Hetzelfde geldt na een warme douche;

Psychische problemen
Mensen de lijden aan rosacea voelen zich vaak onzeker door hun felrode wangen en neus. In ernstige gevallen kan dat leiden tot depressiviteit;

Cosmetica
De huid van rosacea-patiënten kan sterk reageren op bepaalde crèmes, lotions of douchegels. Het ene product wordt beter verdragen dan het andere door de aanwezigheid van irriterende stoffen. De huid kan hierdoor pijnlijk en zelfs branderig aanvoelen;

Hormonen
Sommige vrouwen merken een verergering van de klachten tijdens de menopauze. Dit kan te maken hebben met de zogenaamde opvliegers;

Histaminerijk voedsel
Bepaalde groente en fruit bevat veel histamine, dit is een stofje dat leidt tot het verwijden van de bloedvaatjes en het opzwellen van de slijmvliezen. Voorbeelden hiervan zijn tomaten, spinazie, mango, kiwi en avocado.

Daarnaast is bekend dat rosacea vaak bij meerdere mensen in dezelfde familie voorkomt.

Rosacea wordt vaak verward met acne, omdat er soortgelijke symptomen optreden, zoals puistjes, bultjes en een rode huid. Het zijn echter twee verschillende aandoeningen. Zo is het voornaamste kenmerk van acne puistjes, bij rosacea is dat roodheid. Ook treedt acne al op jongere leeftijd op (tussen de 14 en 25 jaar) dan rosacea (vanaf 30 jaar). Ook kan rosacea niet leiden tot littekens, wat wel het geval is bij acne.

Rosacea kan herkend worden aan de rode, soms paarsrode, kleur van de wangen, neus, het voorhoofd en de kin. Daarnaast zijn er kleine bloedvaatjes zichtbaar op de huid (couperose), evenals bultjes en puistjes. Het gezicht kan ineens rood worden of gaan blozen. Opvallend is dat ongeveer de helft van de mensen die lijden aan rosacea ook oogklachten hebben zoals droge of tranende ogen.

Er zijn geen mee-eters zichtbaar en de huid schilfert niet. Een zwelling van de huid kan voorkomen als men veel bultjes en puistjes heeft en deze plekken kunnen branderig aanvoelen. Meestal zijn de symptomen erg duidelijk en is er geen aanvullend onderzoek nodig om de diagnose rosacea te stellen.

Er zijn echter een aantal andere huidaandoeningen die op rosacea lijken maar op een andere manier behandeld moeten worden. In sommige gevallen zal uw huisarts dan ook een huidbiopsie doen om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. Alleen de aanwezigheid van couperose is geen rosacea, evenmin als blozen.

Bij lichte vormen van rosacea is het belangrijk om de huid zo min mogelijk te irriteren. Gebruik zeker geen agressieve huidproducten, peelings, scrubs of andere schoonheidsbehandelingen. Deze werken in de meeste gevallen juist nadelig. Let ook op dat u uw huid niet te grondig en ruw schoonmaakt bij bijvoorbeeld het verwijderen van make-up. Een dag- of nachtcrème voor de droge of vochtarme huid is vaak voldoende.

Als u veel last heeft van een branderige huid, kan het fijn zijn om een stoombadje voor het gezicht te nemen. Probeer daarnaast factoren te vermijden die huidirritatie tot gevolg kunnen hebben, zoals een koude, gure wind, een sauna, felle zon en rokerige ruimtes. Als u toch veel in de zon komt, vergeet dan nooit om een zonnebrandcrème met minimaal factor 15 aan te brengen. Vermijd daarnaast middelen die de bloedvaten verwijden zoals sterke kruiden, alcohol en warm eten. Gebruik tot slot nooit corticosteroïd-crèmes op het gezicht.

Neem in ieder geval contact op met uw huisarts als u rosacea heeft en daarnaast last heeft van:

• Oogpijn;
• Verminderd zicht;
• Als u opeens licht niet meer goed verdraagt.

Dit kunnen namelijk symptomen zijn van een ernstige oogontsteking, u moet snel behandeld worden.

Als u last heeft van uitgebreide rosacea met veel puistjes, bultjes en roodheid, zal uw huisarts u als eerste keusbehandeling een combinatiebehandeling van tabletten met een zalf voorschrijven. Hij of zij zal waarschijnlijk
kiezen voor een antibioticum dat u lange tijd, ongeveer twee tot zes maanden, achter elkaar moet gebruiken.

Het effect is namelijk pas na een aantal maanden zichtbaar. Voorbeelden van deze antibiotica zijn: minocycline, tetracycline, doxycycline of claritromycine. Deze medicijnen zijn efficiënt bij rosacea omdat ze ook ontstekingsremmend werken. Ook eventuele oogklachten kunnen verminderd worden tijdens inname van de antibioticakuur.

Het antibioticum doxycycline is tevens beschikbaar in een lage dosering onder de merknaam Efracea. Omdat de antibioticadosering van dit medicijn zo laag is, werkt dit alleen ontstekingsremmend. Het werkt vooral goed tegen de kleine puistjes en rode bultjes. Als antibiotica niet helpen, kan uw huisarts u Roaccutane voorschrijven. Nadeel hiervan is dat het veel en soms ernstige bijwerkingen heeft en niet gegeven mag worden aan zwangere vrouwen of vrouwen die mogelijk zwanger willen of kunnen worden.

Naast medicijnen worden vaak de volgende crèmes voorgeschreven:

• Metronidazolcrème of -gel (zoals Rozex of Metronidazol);
• De gel Mirvaso wordt gebruikt om de rode vlekken en het blozen van het gezicht mee te verhelpen. De werkzame stof hiervan is brimonidine, waarmee de bloedvaatjes tijdelijk vernauwd kunnen worden, waardoor de roodheid afneemt. De gel kan al binnen een half uur effect hebben;
• Antibiotica in lotionvorm, zoals clindamycine of erythromycin.

Deze crèmes moet u twee keer per dag aanbrengen en na ongeveer zes weken bespreekt u met uw huisarts hoe het gaat en of de behandeling efficiënt is. Als u stopt met de behandeling, is het mogelijk dat de klachten terugkeren. Als de klachten niet goed genoeg verminderen, kan uw huisarts u doorverwijzen naar een dermatoloog of huidtherapeut.

Als deze middelen wel werken maar de bloedvaatjes of zwellingen nog steeds zichtbaar zijn op de huid, kan een van de volgende alternatieve behandelingen worden gebruikt om deze te verwijderen:

• Lasertherapie;
• Coagulatie, hierbij worden de vaatjes met een klein naaldje dicht gebrand;
• Bevriezen van de huid;
• Plastische chirurgie (met name om een opgezette neus te corrigeren).

De hierboven genoemde behandelmethoden zijn meestal vrij efficiënt om rosacea mee te behandelen. Rosacea kan echter terugkeren, vooral bij de aanwezigheid van de genoemde uitlokkende factoren. Probeer deze dan ook zo veel mogelijk te vermijden. Gelukkig wordt de aandoening bij de meeste mensen in de loop der jaren vanzelf een stuk minder ernstig.

Rosacea kan in sommige gevallen leiden tot complicaties. Een voorbeeld hiervan is rhinophyma, dit is een vervorming van de neus als gevolg van de ontstekingsreactie en de zwelling. Dit kan leiden tot een ‘bloemkool- of alcoholneus’.
Het komt vooral voor bij oudere mannen en heeft niks te maken met overmatig drankgebruik. Daarnaast heeft de helft van de mensen die lijdt aan rosacea ook last van oogafwijkingen.

Vaak betreft het onschuldige ontstekingen die pijnlijk kunnen zijn en waardoor men last heeft van tranende ogen. Als een ontsteking van het hoornvlies genaamd rosacea-keratitis echter niet op tijd behandeld wordt, dan kunnen er littekens op het hoornvlies ontstaan, waardoor het gezichtsvermogen verslechtert.

Aangezien er nog veel onduidelijk is over de precieze oorzaken van rosacea, is de huidaandoening moeilijk te voorkomen. Neem wel bovenstaande adviezen in acht om verergeringen van de klachten te voorkomen. Houd bij en probeer uit welke factoren voor u een trigger zijn, dit is voor iedereen verschillend.