Huidaandoeningen

Huidaandoeningen zoals acne, rosacea en eczeem zijn aandoeningen aan de huid, een van de belangrijkste en meest kwetsbare organen van het lichaam. De aandoeningen uiten zich door veranderingen op de huid. Dit kan zijn in de vorm van roodheid, eczeem, vlekken, puistjes, droge plekken etc.

Huidaandoeningen zijn irritaties op de huid die veroorzaakt worden door onder andere schimmels, virusinfecties en allergieën. Er bestaan erfelijke varianten, deze worden genodermatosen genoemd. De aandoeningen waar we hier uitgebreid op in zullen gaan zijn acne, rosacea en eczeem.

Allereerst acne, dit is een uitslag (puistjes onder andere) op de huid die wordt veroorzaakt door een overproductie van talg door de talgklier. Daar waar zich de meeste talgklieren bevinden, komt de acne ook het meest voor. De plekken zijn: de kin, het voorhoofd, het bovengedeelte van de rug. De talgproductie is nodig zodat de huid niet uitdroogt. Drie soorten acne: comedonen (mee-eters), pustels (puistjes) en infiltraten (ontstoken rode pijnlijke huid). Acne kan zorgen voor littekens die niet meer uit zichzelf verdwijnen. Deze kunnen behandeld worden, onder andere met lasertherapie.

Rosacea is een huidaandoening waarbij uitgezette bloedvaatjes zichtbaar zijn. Het komt veel voor bij vrouwen tussen de 30 en de 50 jaar. De aanvallen, ook wel ‘flare-ups’ genoemd, veroorzaken roodheid en maken puistjes en bultjes in het gezicht zichtbaar. De barrièrefunctie van de huid is bij mensen met rosacea aangetast waardoor de huid gevoeliger is voor invloeden van buitenaf.

Eczeem wordt tot de huidaandoeningen gerekend, terwijl het officieel geen huidaandoening is maar meer een symptoom van een aandoening. Het wordt gekenmerkt door jeuk, roodheid, blaasjes, bultjes of kloofjes. Er bestaan veel soorten eczeem, de meest bekende vorm is constitutioneel eczeem of atopisch eczeem. Het is een vorm die bij 20% van de kinderen voorkomt. Atopie is de aangeboren aanleg om te reageren op stofjes als pollen, huisstofmijt. Het atopiesyndroom bestaat uit hooikoorts, eczeem, astma. Aandoeningen als gevolg van een overgevoeligheid van het lichaam op bepaalde stoffen dus. De vorm uit zich vaak al op jonge leeftijd. Andere vormen van eczeem zijn:

• Seborroïsch eczeem: rode huid met gele vettige schilfers, komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
• Contacteczeem: roodheid en jeuk door contact met bepaalde stoffen.
• Nummulair eczeem: nummulair betekent munt. De plekjes zijn ovaal- of muntvormig.
• Dyshydrotisch eczeem: roodheid, schilfers aan de onderbenen. Soms ook zwellingen. Komt veel voor bij ouderen.
• Zwemmerseczeem: een schimmelinfectie aan de voet. Officieel is dit geen eczeem.
• Eczeem rondom de ogen: door eczeem rond de ogen kunnen de ogen gezwollen raken.

Hiernaast wordt er onderscheid gemaakt tussen acuut en chronisch eczeem. Acuut eczeem komt snel opzetten, uit zich door roodheid, zwelling, jeuk en blaasjes. Hierna ontstaan er schilfers en neemt de roodheid af. Chronisch eczeem is eczeem waarbij de schilferige fase overgaat in een verharding van de huid waarbij de huidlijnen grover worden. Dit wordt ‘lichenificatie’ genoemd. Er kunnen in de harde stugge huid kloven ontstaan.

De huidaandoeningen acne, rosacea en eczeem kenmerken zich alle drie door roodheid. Schilfers en jeuk zijn typisch voor eczeem en puistjes zijn kenmerkend voor acne. Bij alle huidaandoeningen is er sprake van een afwijkende huid. Verder zijn er vele varianten van deze aandoening, sommige erfelijk en andere niet.

De oorzaak van acne is een overmatige talgproductie (seborroe). Onderzoek heeft uitgewezen dat acne en hormonen met elkaar verbonden zijn. Hormoonverandering, bijvoorbeeld in de pubertijd, kan een trigger zijn voor puistjes. Andere triggers zijn: roken, bacteriën, voeding en zonlicht. Daarnaast is gebleken dat acne zich uit als een ontsteking.

De oorzaak van rosacea kan worden gezocht bij een verminderde barrièrefunctie van de opperhuid. Een andere aangetoonde relatie wordt gelegd met de demodex mijt. Deze komt namelijk twintig keer zo vaak voor in een rosacea-huid dan in een gezonde huid. Triggers voor de ‘flare-ups’ zoals de aanvallen genoemd worden zijn: klimaatomstandigheden, bepaalde huidverzorgingsproducten waar agressieve ingrediënten in zitten, roken en stress.

De oorzaak van eczeem verschilt per vorm. Van atopisch eczeem is bekend dat er een erfelijke component aan hangt. De directe oorzaken van een eczeemaanval liggen dan vaak in contact met huisstofmijt of pollen, stoffen waarmee een allergische reactie wordt uitgelokt. Andere vormen van eczeem kunnen ontstaan door contact met een bepaald product, onder invloed van stress, door weersomstandigheden of een droge huid.

We hebben drie huidaandoeningen belicht waarbij de huid geïrriteerd raakt, die klachten als roodheid, vlekken, schilfers, zwellingen of puistjes oproepen. Dit zijn acne, rosacea en eczeem. Naast deze drie bekendere vormen zijn er tal van andere huidaandoeningen.

• Psoriasis: een chronische huidaandoening waarvan plaque psoriasis de meest bekende is. Het kenmerkt zich door rode vlekken en huidschilfers en kan gepaard gaan met gewrichtspijn. Er is een erfelijkheidsfactor vastgesteld bij deze aandoening.
• Netelroos of urticaria: er ontstaan galbulten als gevolg van zwellingen in de lederhuid. Galbulten behoren tot de symptomen van netelroos. De zwellingen heten ook wel angio-oedeem, het zijn zwellingen die veroorzaakt worden door lekkage van bloedvaatjes.
• Scabiës: een besmettelijke huidaandoening die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. De klachten bestaan voornamelijk uit jeuk, maar er kunnen ook blaasjes ontstaan.
• Herpesinfectie: dit is een vrij onschuldige huidaandoening die over het algemeen vanzelf geneest. De symptomen bestaan uit een pijnlijk, branderig gevoel, en blaasjes.
• Couperose: een onschuldige niet besmettelijke huidaandoening. Het is de toename van het aantal rode en blauwe bloedvaatjes in de opperhuid. De vaatjes zijn soms rood en zichtbaar in het gezicht.
• Gordelroos: huiduitslag veroorzaakt door een virusinfectie. Er ontstaan blaasjes in een groep (gordel). De blaasjes veroorzaken pijn en jeuk. Het virus varicella zoster is ook de veroorzaker van waterpokken. Patiënten die gordelroos krijgen, hebben waterpokken gehad toen ze klein waren.

Allerlei virus- en bacteriële infecties aan de huid. Wat al deze aandoeningen gemeen hebben is dat er een afwijking op de huid wordt geconstateerd. Dit kan een afwijking in kleur zijn, bijvoorbeeld rode of witte vlekjes, maar ook een andersoortige afwijking op de huid, zoals schilfers of bultjes.

Een tweede aspect dat de aandoeningen gemeen hebben is het gevoel van schaamte en frustratie die met zich meebrengen. De klachten zijn vaak zichtbaar en roepen soms vragen of vreemde blikken op in het sociale verkeer. Een kwart tot een derde van de mensen met chronische huidaandoeningen heeft ook psychische ondersteuning nodig. Bovendien kunnen de aandoeningen die jeuk als symptoom hebben leiden tot een vicieuze cirkel van krabben-jeuk-krabben-jeuk. Het krabben verergert de klachten, en leidt bovendien tot enorme frustratie. Het is erg belangrijk dat de psychische klachten serieus worden genomen, zodat de patiënt een manier kan vinden om ermee om te gaan en sociaal isolement en depressie worden vermeden.

Zoals hierboven al beschreven is een huidaandoening te herkennen aan een afwijking op de huid. Dit kan gaan om roodheid, schilfers, bultjes, vlekjes, kloofjes, stipjes, kleurverandering en nog meer. De klachten gaan soms gepaard met jeuk, pijn of een branderig gevoel. Raadpleeg bij klachten een deskundige zodat u gauw gericht met een behandeling kunt beginnen. Er zijn ook een groot aantal huidaandoeningen, zoals ouderdomswratten, die over het algemeen geen behandeling behoeven.

Wat kunt u zelf doen? Als u afwijkingen op uw huid hebt vastgesteld, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Hij of zij kan u een recept voor medicatie verstrekken, of doorverwijzen naar een specialist. Eczeem kan worden opgeroepen of verergerd door een droge huid. Hierbij is het dus belangrijk dat u uw huid goed verzorgd en hydrateert. Als u eenmaal klachten hebt is het belangrijk dat u de juiste verzorging toepast. Zorg ook dat u krabben bij jeuk mijdt. Bij de andere vormen acne en rosacea is het belangrijk om bij te houden wanneer de verschijnselen optreden. Dit kan een indicatie zijn voor de oorzaak, en daarmee helpen bij een gerichte behandeling.

De behandelingen voor huidaandoeningen zijn net zo divers als de aandoeningen zelf. Sommige verdwijnen vanzelf, andere hebben gerichte behandeling nodig. In het geval van acne kan de behandeling bestaan uit een zalf of crème. Ook wordt er bij ernstige klachten soms antibiotica voorgeschreven. En de littekens die mogelijk achterblijven bij acné kunnen worden bestreden met een laserbehandeling.

Rosacea kan worden behandeld met zalfjes en crème, maar ook met orale medicatie. Hiernaast bestaan er laserbehandelingen. Verder is het belangrijk om de huid met huidvriendelijke producten te verzorgen, en om een gezonde levensstijl aan te houden.

Constitutioneel eczeem is niet te genezen, en daarom is het hoofdzakelijk een kwestie van het aanpakken van symptomen. De verschijnselen als jeuk, roodheid, en bultjes kunnen worden bestreden met zalfjes en crèmes, waaronder hormoonzalven. Hiernaast bestaan er verbandmiddelen, lichttherapieën en afweeronderdrukkende medicijnen.

Medicijnen die worden voorgeschreven bij acne zijn:

• Benzoylperoxide vermindert het aantal huidbacteriën
• Antibiotica: doxycycline, tetracycline of erytromycine

Medicijnen die worden voorgeschreven bij rosacea:

• Metronidazolcrème/-gel, azelaïnezuurcrème of ivermectinecrème
• Antibiotica: doxycycline.

Medicijnen bij eczeem:

• Bij matig eczeem: 1- of klasse 2-corticosteroïden
• Bij ernstig eczeem: klasse 3-corticosteroïden
• Pulstherapie of lichttherapie

Er wordt op dit moment uitgebreid onderzoek gedaan naar therapieën ter bestrijding van rosacea en acne en naar het verband tussen rosacea en acne. Het is een nieuwe therapie met endolysines waarbij deze speciale enzymen de bacterie doden. De therapie is nog in ontwikkeling. Ook zijn er homeopathische middelen beschikbaar ter bestrijding van huidaandoeningen. Deze zijn niet wetenschappelijk bewezen.

Eczeem kan worden aangewakkerd door stress, zweet, klimaatverandering of bepaalde kleding. Bij een droge huid is het belangrijk om neutrale hydraterende crèmes te gebruiken, zoals vaseline. Te veel douchen of in bad gaan of te veel zeep gebruiken kan de huid ook uitdrogen. Het is duidelijk dat stress een belangrijke trigger kan zijn bij huidaandoeningen als eczeem en rosacea. Beweeg voldoende, zorg voor voldoende ontspanning, zorg voor een goede balans tussen werk en privé, en verzorg jezelf goed. Schakel indien nodig de hulp van een psycholoog in.